Çocuklarda ve Ergenlerde Davranım Bozukluğu

Çocuklarda ve Ergenlerde Görülen Davranım Bozuklukları Nelerdir?

Çocukların ve ergenlerin bir kısmı sosyal ortama ve toplumsal kurallara uygun olmayan davranışlar sergileyebilirler. Bu davranışlar neticesinde pişmanlık yaşamayabilirler. Bu çocuklar diğer insanların haklarını, yaşa uygun olarak uyması gereken toplumsal kuralları veya değerleri dikkate almamayı tekrar eden ve sürekli olan davranış örüntüleri ile göstermektedir. Bu davranışlar aşağıdaki dört kategoride toplanabilmektedir:

• İnsanlara ve hayvanlara karşı saldırganlık
• Eşyaları kırıp dökme
• Dolandırıcılık ya da hırsızlık
• Kuralları büyük ölçüde çiğneme

Çocuklarda ve Ergenlerde Davranım Bozukluğunun Görülme Sıklığı Nedir?

Çocuklarda ve ergenlerde davranış sıklığının görülme oranı son yıllarda artış göstermektedir. Bu oran %2,6 ile %15 aralığında seyretmektedir. Yapılan araştırmalarda erkek çocuklarda görülme oranının kız çocuklarında görülme oranından fazla olduğu gösterilmiştir.

Davranım bozukluğu olan çocukların bazılarının dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme bozuklukları, depresyon ve kaygı bozukluğu tanısı da aldığı bilinmektedir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Davranım Bozukluğunun Belirtileri

Davranım bozukluğunun belirlenmiş olan dört kategorisinin alt kriterleri bulunmaktadır. Bunlar aşağıda listelenmiştir:

• Sıklıkla başkalarının gözünü korkutma ve kabadayılık etme
• Sıklıkla kavga ve dövüşme başlatma
• Başkalarına fiziksel zarar verecek maddelerin kullanımı (sopa, bıçak, taş, kırık şişe, silah)
• İnsanlara ve hayvanlara karşı acımasız davranma
• Başkası görürken hırsızlık yapma (kapkaç, soygun, zorla para alma)
• Birisini cinsel etkinlikte bulunmaya zorlama
• Eşyalara zarar verme amacıyla istemli olarak yangın çıkarma
• Başkalarının eşyalarına istemli bir şekilde zarar verme
• Başkasının mülküne zorla girme
• Elde etme, çıkar sağlama veya sorumluluklardan kaçma amacıyla sık sık yalan söyleme
• Gizlice değeri olan nesneleri çalma
• Ebeveynlerinin kural koymasına rağmen 13 yaşından önce başlayarak geceyi dışarıda geçirme
• Ebeveynlerinin veya bakım verenlerinin evinde yaşarken en az iki gece evden kaçma veya aradan uzun süre geçmemiş olmasına rağmen eve dönmediği bir kez evden kaçma
• 13 yaşından önce başlayan sıklıkla okuldan kaçma

Ailelerin yukarıda listelenen kriterleri gösteren çocukları için davranım bozukluğu dememesi gerekmektedir. Çocuklara ve ergenlere davranım bozukluğunun tanısının konulabilmesi için bu kriterleri belirli bir süre görmüş olmak; toplumsal, okulla ilgili, işle ilgili işlevsellikte klinik belirgin bir düşme görmek gerekmektedir. Bu belirtilerin belirli bir süreyle ve belirli bir sıklıkta görülmesi tanı için önemlidir. Eğer aileler çocuklarında davranım bozukluğu olduğundan şüpheleniyorlarsa çocuk ve ergen psikiyatristine ve psikoterapi gerekirse çocuk ve ergen psikoloğuna danışmalıdır.

Çocuklarda ve Ergenlerde Davranım Bozukluğunun Nedenleri

Çocuklarda ve ergenlerde görülen davranım bozukluğunun muhtemel nedenleri aşağıda listelenmiştir:

• Kişilik farklılıkları
• Genetik aktarım
• Düşük bilişsel beceri
• Tutarsız ebeveynlik
• Ebeveyn (bakım veren) tutumları
• Ebeveyn (bakım veren) ihmali
• Sıkı disiplin
• Ebeveyn (bakım veren) istismarı
• Ebeveynin (bakım veren) psikiyatrik sağlık sorunları
• Ebeveynin (bakım veren) sıklıkla değişimi
• Suça yatkın olan kardeşin varlığı
• Uyuşturucu ve silaha kolay erişim

Çocuklarda ve Ergenlerde Davranım Bozukluğunun Görülme Yaşı Nedir?

Çocuklukta başlayan tip ve ergenlikte başlayan tip olarak ikiye ayrılmaktadır. Çocuklukta başlayan tip için belirli sayıda tanı ölçütünün 10 yaşından önce başlamış olması gerekmektedir. Ergenlikte başlayan tip için ise belirli sayıda tanı ölçütünün 10 yaşından önce bulunmaması gerekmektedir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Davranış Bozukluğunun Tedavisi

Çocuklarda ve ergenlerde davranış bozukluğunun tedavisi için danışılması gereken kişi çocuk ve ergen psikiyatristi ile psikoterapinin gerekliliği halinde çocuk ve ergen psikoloğudur. İki uzmanın birlikte çalışmasıyla daha erken ve yararlı sonuç alınabilmektedir. Uygulanacak olan tedaviyi uzmanlar çocuğa göre şekillendirmektedir. Genellikle günümüzde çocuklarda ve ergenlerde oyun terapisi veya bilişsel davranışçı terapi ekolü ile çalışılmaktadır. Bu terapi tekniğinde aileye veya çocuğu yetiştirmekten sorumlu bakım veren kişiye psikoeğitim verilmektedir. Bu verilen psikoeğitimin içerisinde çocuk yetiştirmeye ve çocuğa karşı gösterilen tutuma dair pek çok parametreler yer almaktadır. Uygulanan psikoterapide ise duyguları tanıma, duyguların içerisinde özellikle öfkeyi tanıma, sorumluluğu alma, başa çıkma becerileri, problem çözme becerileri, sağlıklı ilişki kurabilme becerileri, empati eğitimi, alternatif üretme, ev ödevleri ve gerçek hayatta uygulanan egzersizlerle pekiştirme üzerine çalışılabilmektedir.