Karaciğer Yağlanması Nedir?

Normal şartlar altında karaciğerde damlacıklar halinde biriken yağ, kimi durumlarda anormal bir şekilde birikmektedir. Tıp literatüründe “hepatik steatoz” olarak bilinen karaciğer yağlanması da karaciğerde aşırı derecede yağ birikmesi sonucunda gerçekleşmektedir. Yağ oranı, karaciğerin kendi toplam ağırlığının %5 ve üzerine çıkması durumu, karaciğer yağlanması olarak kabul edilmektedir.

Karaciğer yağlanması, yağ oranı %30’a gelene kadar genellikle bir belirti vermez. %30 ve daha fazlası durumda ise kişide klinik belirtiler baş göstermeye başlamaktadır. Klinik belirtiler arasında ultrasonda karaciğerin büyümüş olduğunun tespit edilmesi ya da karaciğer testlerinde bazı değerlerin normalin üzerinde olması gibi unsurlar sayılabilir. Karaciğerde gereğinden fazla yağ depolanması zaman içerisinde karaciğer iltihaplanması, karaciğer fibrozu, siroz ve ileriki dönemlerde karaciğer yetmezliğine kadar ilerleyebilmektedir. Bu hastalıklar karaciğerin sağlığını kaybetmesine, düzgün çalışamamasına ve hayati tehlike yaratabilecek sağlık sorunlarına neden olmaktadır.

Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer yağlanması sinsi ilerleyen bir hastalık olduğundan genellikle ilk evrelerde kişi üzerinde herhangi bir belirti vermeyebilir. Zaman içerisinde kişi, karın bölgesinin üst bölümünde hafif bir ağrı ve hiç geçmeyen halsizlik hissi duymaya başlayabilir. Bu belirtilere ek olarak ciltte oluşan kaşıntılar, kaşıntıyla birlikte gelen kızarıklık ve pullanma da karaciğer yağlanmasının nedenleri arasında sayılabilmektedir. Bunların yanında görülebilecek belirtiler arasında şunlar da sayılabilir:

• İştahsızlık ile gelen kilo kaybı
• Sarılık
• Uyku problemleri
• Karında meydana gelen şişme
• Kanamaya yatkın olma durumu

Karaciğer yağlanması, ilk evrelerde tespit edilmesi halinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. İlk evrelerde tespit edilememesi halinde ise zaman içerisinde ilerleyerek daha ciddi sağlık problemlerine neden olabilmektedir. Belirti vermeden ilerlemesinden dolayı genel olarak farklı sebeplerle yapılan tetkiklerle ortaya çıkmaktadır.

Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri Nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının en önemli nedenlerinin başında şişmanlık gelmektedir. Yanlış ve dengesiz beslenme düzeni, yağlı ve karbonhidrat bakımından zengin olan besinleri fazla tüketme, gün içerisinde hareket etmeme ve düzenli spor yapmama durumu zaman içerisinde karaciğer çevresindeki yağ dokusunu artırmaktadır. Artan yağ dokusu ise karaciğerde her geçen gün daha fazla yağ birikmesine neden olmaktadır. Bunların haricinde karaciğerde yağlanmaya neden olabilecek durumlardan bazıları da şunlardır:

• Çok fazla alkol tüketimi
• Sindirim sorunları
• Şeker hastalığı
• Obezite
• Genetik olarak hastalığa yatkın olma durumu
• Viral karaciğer enfeksiyonları
• Hızlı kilo verme

Karaciğer Yağlanmasının Tanısı Nasıl Konulur?

Karaciğer yağlanması, ilk evrelerinde çok fazla belirti vermediği için genellikle doktorların şüphesi ile ortaya çıkmaktadır. Hastanın ailesindeki hastalık öyküsü, beslenme ve alkol kullanımı, karaciğer hastalığı ile ortaya çıkan diğer unsurların değerlendirilmesine ek fiziksel muayene de gerçekleştirilmektedir. Fiziksel muayenede hekimin eliyle karnınıza baskı uygulamasının yanında vücut kitle indeksinizin de değerlendirilmesi önemli ölçütlerden biridir.

Fiziksel muayenenin bir sonraki adımı ise hastadan istenecek olan kan tetkikleridir. Kan tetkikleri sonucunda karaciğer ile ilgili olan değerlerin (özellikle ALT ve GGT) yüksek çıkması, karaciğer yağlanması şüphesini oldukça ciddi bir boyuta taşımaktadır. Karaciğerde biriken yağın derecesini ya da karaciğerde bulunan başka herhangi bir hastalığın varlığını öğrenmede en etkili yol ise ultrason ve tomografidir.

Karaciğer Yağlanması Tedavisi Nasıldır?

Karaciğer yağlanmasının ilaçla tedavisi mümkün değildir. Hastalığın tedavisindeki temel hedef hastalıklı karaciğerin daha fazla işlevini kaybetmemesi ve daha kötü bir hale gelmemesidir. Bunun için uygulanabilecek en iyi yol sağlıklı bir beslenme ve diyet programları uygulamaktır. Hastalığa sahip kişilerin, kilosunun belli bir düzeyini verdikten sonra karaciğerinde yer alan yağların ve hastalıkların gerilemeye başladığı bilinen bir gerçektir. Bunun yanında hastada eğer şeker hastalığı ve kolesterol varsa bunları da diyet ve ilaçlar yardımıyla kontrol altında tutarak karaciğerdeki yağlanma sorununun önüne geçilebilmektedir.

Karaciğer yağlanmasında erken dönemde gerekli tedavi adımları atılmazsa zaman içerisinde karaciğer yetmezliğinin son evresi olan siroza dönebilir ve tedaviden yine cevap alınamazsa organ nakline kadar ilerleyebilir.

Zayıf İnsanlarda Karaciğer Yağlanması Sorunu

Karaciğer yağlanması genel olarak kilolu ve karın çevresi geniş olan insanlarda görüldüğü bilinen bir gerçektir. Fakat son yıllarda yapılan araştırmalarda ideal kilosunda hatta zayıf sayılabilecek kişilerde de karaciğer yağlanması sorununun arttığını göstermektedir. Zayıf kişilerde görülen karaciğer yağlanmasının nedenleri arasında şu sebepler sayılabilir:

• Ailesinde karaciğer yağlanması yatkınlığı olanlar
• Hipertansiyon
• Doğuştan gelen metabolik rahatsızlıklar
• İnsülin direnci
• Kas dokusunda meydana gelen kayıplar

Karaciğer yağlanması toplumumuzda %60 oranında kilolu kişilerde görülürken %40 oranında zayıf kişilerde görülmekte ve bu oran giderek artmaktadır. Hastalığın tedavisinin en önemli yolu kilo vermek olduğundan dolayı zayıf kişilerde tedavi daha zor ilerlemektedir. Hastalığın kontrol altına alınmasının yollarından bazıları ise şunlardır:

• Mevcut kilolarının %5’ini vermelerini sağlamak
• Düzenli bir şekilde spor yapmak
• Protein ağırlıklı beslenmek
• Şeker ve kolesterolü ideal seviyede tutmak

Karaciğer Yağlanmasının Evreleri Nelerdir?

Akciğer yağlanmasının kabul edilen 4 evresi vardır. Bunlar:

1.Evre: Karaciğer yağlanmasının başlangıç aşaması sayılmaktadır. 1. evrede karaciğer üzerinde yağlar birikmeye başlamış olsa da kişinin sağlığı ve sosyal hayatı üzerinde ciddi bir sorun oluşturmamaktadır.
2.Evre: Bu evre karaciğer yağlanmalarında hastanın karaciğeri üzerinde yavaş yavaş hasarlar meydana gelmeye başlamaktadır.
3.Evre: “Fibrozis” de denen 3. evre karaciğer yağlanmalarında karaciğer üzerinde yer alan dokuların sertleşmeye başladığı gözlenmektedir. Bu evrede karaciğer üzerinde ciddi hasarlar görülmeye başlanmaktadır.
4.Evre: Karaciğer yağlanmasının son evresidir. Bu evreye siroz da denmektedir ve kimi kişilerde hızlı bir şekilde de seyredebilmektedir.

Karaciğer Yağlanmasının Cilt Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının neden olduğu birçok sorundan biri de cilt üzerindeki etkileridir. Bu etkilerden bazıları şunlardır:

• Karaciğerin işlevini yitirmesinin ciltte oluşturduğu en önemli sorunlardan biri kaşınmadır. Karaciğerin salgılayamadığı safra tuzu, ciltte kaşınmalara neden olur.
• Karaciğer yağlanması olan kişide genellikle pıhtılaşma sorunu da görülmektedir. Bundan dolayı alınan en ufak darbede ciltte morarmalar oluşmaktadır.
• Karaciğer yağlanmasının ciltte sebep olduğu en önemli sorunlardan biri sarılıktır. Özellikle göz ve deride kendini belli etmektedir.
• Karaciğer yağlanması ile vücudumuzdaki kılcal damarlarda genişleme durumu söz konusu olabilir. Bu durum, kişinin özelikle gövde kısmında nokta şeklinde kızarıklıklar oluşmasına neden olmaktadır.

Karaciğer Yağlanması Diyeti Nedir? Nasıl Yapılır?

Karaciğer yağlanması hastalığının çözümündeki en etkili yol, beslenme alışkanlıkları değiştirilerek sağlıklı bir beslenme ve diyet programı uygulamaktır. Bu doğrultuda en çok tercih edilen yol ise Akdeniz diyeti uygulamaktır. Metabolizmanın çok daha sağlıklı çalışmasını sağlayan Akdeniz diyetinde şekerden, undan ve yağdan uzak durulmalı; daha çok sebze, balık, tavuk tüketilmeli ve yağ olarak da zeytinyağı tercih edilmelidir. Süt ve süt ürünleri tüketilebilir olmasının yanında yarı yağlı ya da az yağlı tüketilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca kişinin uzak durması gereken yiyecek ve içecek gruplarından bazıları da şunlardır:

• Bisküvi ve meyve suyu gibi basit şeker katkılı yiyecek ve içecekler
• Yağ ile kızartılmış olan kızartma türleri
• Yemeklerde tuz tüketimini olabildiğince düşük seviyede tutmak gerekmektedir.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Geçer?

Karaciğerdeki yağlanmanın önüne geçmedeki en etkili yol yaşam tarzında yapılacak olan değişikliklerdir. Çünkü henüz başlangıç evresinde olan bir karaciğer yağlanmasının ileriki evrelere geçmesi uzun yıllar alabilmektedir. Bundan dolayı yağlanma henüz başlangıç evresindeyken gerekli önlemler alınmalıdır. Alınacak önlemlerin başında:

• Sağlıklı beslenme, spor yapmak ve hızlı değil yavaş bir şekilde kilo vermek gelmektedir. Yaşam tarzında yapılacak bu değişiklik, zaman içerisinde karaciğerde birikmiş olan yağın azalmasına ve karaciğerin rutin işleyişine geçmesine olanak sağlamaktadır.
• Sigarayı ve alkolü bırakmak da yağlanmadaki seviyeyi ciddi oranda düşürmektedir.
• Kolesterol ve şeker hastalığına sahip olan kişinin bu hastalıkları kontrol altına alması, karaciğerdeki yağlanmanın da kontrol altına alınmasını sağlamaktadır.

Karaciğer Yağlanması Ağrı Yapar Mı?

Karaciğer yağlanmasında fazla alınan yağ karaciğerin içindeki hücrelerde birikir ve zamanla bu organın büyümesine sebebiyet verir. Normal boyutunun üzerine çıkan karaciğer, ilerleyen dönemlerde özellikle karın bölgesinin sağ üst kısmında ağrılara sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla karaciğer yağlanması, kişinin ağrı hissetmesine sebebiyet vermektedir.

Karaciğer Yağlanması Tehlikeli Midir?

Karaciğer yağlanması, erken dönemde önlem alınmadığı takdirde ciddi tehlikelere neden olabilmektedir. İleri karaciğer yağlanması evrelerinde kişide siroza hatta karaciğer kanserine dahi dönüşebilmektedir. Bu da kişiyi organ nakline mecbur bırakacak duruma düşürerek hayati bir tehlikeye dönüştürmektedir.