Safra Kesesi Taşı Nedir?

Karaciğerin alt kısmında yer alan safra kesesi, karaciğerin ürettiği ‘safra’ adlı sıvının depolandığı armut şeklinde bir organdır. Depoladığı bu sıvı, yağların sindirilmesinde önemli görevler üstlenmektedir. Safra kesesi, içerisinde depoladığı safrayı safra kanalları yardımıyla bağırsaklara boşaltmaktadır. Safra kesesinin içerisinde yer alan sıvıyı tam boşaltamaması halinde bünyesinde bulunan kolesterol ve pigment maddeleri zaman içerisinde önce safra kumu haline, daha sonra ise taşlaşarak safra taşını oluşturmaktadır. Zaman içerisinde safra kesesinin çıkışını engelleyen taşlar, ciddi ağrılara neden olabilmektedir.

Safra Kesesi Taşı Nedenleri Nelerdir?

Safra kesesinde taş oluşmasında birçok neden bulunmaktadır. Bunlardan biri karaciğerden safra kesesine taşınan kolesteroldür. Normal şartlarda kese içerisindeki sıvı olan safran, karaciğerden gelen bu kolesterolü çözebilmektedir. Fakat kolesterolün fazla gelmesi durumunda safran sıvısı kolesterolü tam olarak çözemez ve zamanla kristalleşerek safra kesesi içerisinde taş oluşumuna sebep olur. Safra kesesinde taş oluşmasına sebebiyet veren unsurlardan biri de kese içerisinde fazla biriken bilirubin varlığıdır. Karaciğer ve safra kesesine bağlı çeşitli hastalıklar sebebiyle kese içerisinde fazla biriken bilirubin, belli bir zaman sonra taş oluşmasına neden olmaktadır. Safra kesesinde taş oluşmasına neden olan önemli faktörlerden biri de safra kesesi içerisinde yer alan safran sıvısının sağlıklı bir şekilde bağırsağa boşaltılamamasıdır. Safra kesesi içerisinde kalan sıvı ise zamanla katılaşarak taş oluşmasına zemin hazırlamaktadır.

Bunların yanında taş oluşumunda farklı nedenler de olabilmektedir. Bu nedenler arasında şu kriterler sayılabilir:

• Kişinin aşırı kiloya, obeziteye sahip olması,
• Düzensiz ve dengesiz beslenme alışkanlıkları,
• Genetik yatkınlıklar,
• Yağlı ve kızartma türü yiyeceklerin gereğinden fazla tüketilmesi,
• Kadınların doğum yapacağı yaşlarda olması,
• Hızlı bir şekilde kilo almak ve vermek.

Safra Kesesi Taşının Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesindeki taşlar, ilk oluşmaya başladığı dönemlerde herhangi bir belirti vermeyebilirler. Bundan dolayı genellikle belirtisiz oluşurlar ve yapılan herhangi bir tetkik sonucunda tesadüfen fark edilirler. Ne zaman ki bu taşlar safra kesesinin çıkışını tıkayıp kesenin içindeki sıvının bağırsaklara sağlıklı bir şekilde boşaltılmaması durumunda belirtiler vermeye başlamaktadır. Bu belirtiler arasında:

• Aşırı terleme, ateş, şişkinlik hissi,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Sırt ağrısı,
• İdrar renginin koyulaşması,
• Dışkının açık renkli olması,
• Karnın üst kısmında başlayan ve daha çok yemeklerden sonra oluşan ağrı hissi,
• Karın ağrısından sonra kişinin gözlerinde ve cildinde oluşan sarılık, sayılabilir.

Safra Kesesi Taşı Ağrısı Nasıl Olur?

Safra kesesinde oluşan ve safra yolarını tıkayan taşlar, zaman içerisinde ciddi ağrılara sebep olabilmektedir. Özellikle karın bölgesinde oluşan ağrılar safra kesesi hastalıklarının en önemli habercisidir. Karın bölgesinde oluşan bu ağrı kürek kemiklerine ve sırt bölgesine doğru bir yönelim de gösterebilmektedir.

Safra Kesesi Taşı Düşer Mi?

Safra kesinde taş olan hastaların en merak ettiği konulardan biri bu taşların ameliyatsız bir şekilde alınıp alınamadığıdır. Günümüzde safra kesesi taşlarının kendiliğinden düşürülmesi mümkün değildir. Çeşitli ilaç yardımıyla tedavi edilmeye çalışılsa da tam anlamıyla yok edilememektedirler. Bundan dolayı safra taşı tedavisinin tek yolu cerrahi müdahale olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Safra Kesesi Taşlarında Sindirim Sorunları Nelerdir?

Bağırsaktaki yağları ufak parçalara ayırarak sindirim sistemine yardımcı olan safra sıvısı, çeşitli safra kesesi hastalıklarında bu görevini ciddi oranda yitirebilmektedir. Bunun sonucunda hastada kabızlık, bağırsaklarda tıkanma sorunları, gaz sancısı gibi birçok sindirim problemine yol açabilmektedir.    

Safra Kesesi Taşı Teşhisi Nasıl Yapılır?
Başlangıç evrelerinde genellikle belirti vermeyen safra kesesi taşları, hastanın şikayetleri de göz önüne alınarak fiziksel muayene ile başlar. Fiziksel muayene esnasında doktor, hastanın nefes alma esnasında karnının sağ üst bölgesine parmaklarıyla baskı uygular. Baskı neticesinde oluşan ağrı, safra kesesi taşı varlığının önemli bir belirtisidir.

Fiziksel muayenenin yanında kişiden alınan kan ve idrar tahlilleri, karaciğer fonksiyon testleri, ultrason ve MR görüntüleme yardımıyla hastalığın kesin olarak teşhisi konulabilmektedir. Taşların varlığını tespit etmede en çok kullanılan yöntem ultrasonografidir. Taşların ultrason ile belirlenemeyecek kadar ufak olması durumunda ise endoskopik ultrasonografi yöntemine başvurulabilir. Ağızdan girilip ses dalgalarından faydalanıldığı endoskopik ultrasonografide en ufak taşlar dahi tespit edilebilmektedir. 

Safra Kesesi Taşı Tedavisi Nasıldır?

Safra kesesi taşı ameliyatlarında en çok kullanılan yöntem laparoskopik yöntemlerdir. Çok az bir kısım ise açık ameliyat yöntemleri ile gerçekleştirilmektedir. Açık ameliyat yönteminde genellikle safra kesesi alınmaz, içerisindeki taşlar alınır. Bunun en önemli ise taşların tekrar oluşma ve olası komplikasyon riskleridir.

Taşların alınmasında en çok kullanılan yöntem olan laparoskopik yöntem ise hastanın karın bölgesine açılan ufak kesilerle gerçekleştirilmektedir. Açılan kesilerden içeriye sokulan kameralı ameliyat aleti, safra kesesinin konforlu bir şekilde alınmasına yardımcı olmaktadır. Laparoskopik yöntemlerle genel olarak:

• Safra kesesinde ve kanallarında yer alan taşlar,
• Safra kesesi iltihabı ve safra kesesinde yer alan polipler tedavi edilebilmektedir.

Ameliyatı gerçekleştirilen hasta, operasyondan sonra belli bir süre boyunca gözlem altında tutularak olası komplikasyonlara karşı önlem alınır. Herhangi bir komplikasyon olmaması durumda ise hastanın aynı gün içerisinde taburcu olması sağlanmaktadır. Laparoskopik yöntemlerle ameliyatı gerçekleştirilen hasta, yaklaşık bir hafta sonra rutin hayat aktivitelerine geri dönebilmektedir. Bu süreç içerisinde ameliyat olan kişinin kendini zorlamamak kaydıyla yürüyüşler yapması iyileşme sürecinin hızlanmasına katkı sağlayacaktır. Açık ameliyat yöntemiyle gerçekleştirilen operasyonlarda ise iyileşme süreci daha uzundur. Ameliyat sonrası hastanede yatışın da gerekli olduğu açık ameliyatlarda, gündelik hayata dönüş 4-6 hafta sürebilmektedir.

Safra Kesesi Taşlarına Ne İyi Gelir?

Safra kesesinde taş olan kişinin, taşların daha fazla büyümemesi ve olası diğer olumsuzluklardan korunması adına beslenme düzeninde bazı değişikliklere yönelmesi gerekmektedir. Bu kapsamda hastanın,

• Yağ değeri yüksek olan kızartma ve türü yiyeceklerden kaçınması veya yağ değeri düşük besinler tüketmemesi,
• Çay, kahve, çikolata gibi kafein değeri bakımından yüksek olan yiyeceklerden uzak durması,
• Lif bakımından zengin mercimek, yulaf, sebze ve meyve, makarna, pirinç, balık gibi yiyecekler tüketmesi,
• Günde ortalama 7-8 bardak su tüketmesi,
• Şeker bakımından zengin olan besinlerden uzak durması,
• Kilo verme hedefi olanların hızlı bir şekilde kilo vermekten kaçınması gerekmektedir.